ناگفته های کوروش تهامی از وضعیت سینمای ایران

کوروش تهامی را همه ما با سریال زیر تیغ و بازی به یادماندنی اش در تلویزیون به یاد داریم. این بازیگر کشورمان این روزها فیلم سینمایی رگ خواب ساخته حمید نعمت الله را روی صحنه دارد و در کنار لیلا حاتمی به نقش آفرینی در این فیلم سینمایی پرداخته است.

کوروش تهامی بازیگر سینما و تلویزیون از سال 1375 با فیلم "سینما سینماست ساخته سید ضیاء الدین دری" به عرصه سینما پا گذاشت و پس از در آثار فراوانی به ایفای نقش پرداخت.

وی طی این سالها در آثار متنوعی همچون "مریم مقدس"، "به رنگ ارغوان"، "سرگیجه"، "آن مرد آمد"، "بی خداحافظی"، "گناهکاران"، "آشوب" و در انتها "رگ خواب" بازی کرد اما بازی وی در فیلم "رگ خواب" طی تمامی سالها حضورش در عرصه سینما به شکل ویژه ای مورد توجه قرار گرفت.

تهامی علاوه بر سینما در عرصه تلویزیون نیز فعالیت های قبال قبولی را ارائه داد و از سال 76 با سریال "فردا دیر است" به کارگردانی "حسن فتحی" رسماً اولین تجربه تلویزیونی خود را انجام داد.

زیر تیغ، مشق عشق، خسته دلان، گمشدگان، شوق پرواز، شمس العماره و تبریز در مه از جمله مهم ترین آثاری هستند که تهامی در مدیوم تلویزیون در آنها به ایفای نقش پرداخته است.

وی همواره در انتخاب هایش دقیق بوده و به نوعی وسواس گونه نقش هایش را پذیرفته است اما تا قبل از فیلم سینمایی "رگ خواب" توجه ویژه ای به سالها حضورش در عرصه بازیگری داده نشده بود.

به همین مناسبت و موفقیت تهامی بعد از بازی در فیلم رگ خواب، در گفت وگویی تفصیلی درباره وضعیت سینمای ایران، معیارهای تهامی برای انتخاب نقش، آینده کاری این بازیگر و فعالیت های کنونی اش با وی به مباحثه نشست.

گفتگو با کوروش تهامی

این روزها نام کوروش تهامی بسیار بیشتر از قبل شنیده می شود. بعد از موفقیت در رگ خواب و سریال گمشدگان مشغول کاری شده اید؟

تهامی:بله به تازگی بازی در فیلم سینمایی "بالن" به کارگردانی مسعود تکاور را به پایان رسانده و چندین پیشنهاد دارم که فعلاً هیچکدام قطعی نشده است.

کمی در مورد فیلم بالن بگویید. آیا بعد از رگ خواب انتخاب درستی بود؟

تهامی:داستان فیلم سینمایی " بالن " به جوانانی می پردازد که می خواهند یک شبه ره صدساله را طی کنند اما حوادث بی شماری در مسیر آنها قرار می گیرد. این فیلم برای جشنواره فیلم فجر آماده شده و من امیدوار اتفاقات خوب سینمایی برای این فیلم هستم.

پس امسال هم با اثری دیگر منتظر حضور شما در فجر باشیم؟ آیا موفقیتتان تکرار می شود؟

تهامی:فیلمبرداری این فیلم در حال حاضر به پایان رسیده و برای انجام مراحل پس از تولید آماده می شود. این فیلم به جلوه های ویژه خاص و تدوین پیچیده ای نیازمند است و در ژانر اکشن و حادثه اتفاقی بسیار تازه محسوب می شود. سعی کردم آنچه مورد نظر کارگردان بود را در راستای متن به بهترین شکل ممکن ایفا کنم.

نگاه ویژه ای که در جشن منتقدان به شما شد کار را برای انتخاب های بعدی شما سخت نکرده است؟

تهامی:بعد از بازی در فیلم رگ خواب شاید توقعات کمی از من بالاتر رفته است. البته من همیشه سعی کرده ام تا نقش های متفاوت را بازی کنم و تا جایی که شده این تصمیم را عملی کرده ام. بازی من در بالن هم با توجه به اینکه تا به حال تجربه ژانر حادثه ای در سینما را نداشته ام تجربه خوبی است.

تا به حال همه نقش هایی که بازی کردید باب دل شما بوده یا بهتر بگویم تاکنون به خاطر مسائل مالی و یا دوری بیش از حد از بازیگری کاری را به اکراه پذیرفته اید؟

تهامی:سعی کرده ام که چنین اتفاقی نیفتد. با وجود اینکه من به عنوان بازیگر همواره در بازی کردن وسواس داشته ام اما بخشی از این تصمیم به وضعیت فعلی سینمای ایران نیز وابسته است. اگر بخواهیم منتظر بنشینیم تا پیشنهاد خاصی به ما شود، شاید این انتظار سالها طول بکشد و اصلاً اتفاق نیفتد به همین خاطر بین تمام پیشنهادات همواره سعی کرده ام آن پیشنهادی را که با سایر آثار متفاوت بوده و از لحاظ کیفی بالاتر بوده را بپذیرم.

بازی در فیلم بالن در راستای همان انتخاب های درست بوده است؟

تهامی:من بازیگری هستم که همیشه به دنبال تجربه های نو بوده و بازی در فیلم "بالن" هم در راستای همین تجربه گرایی بوده است. نقشم در بالن متفاوت است و در سینما تاکنون چنین نقشی را بازی نکرده ام.

نقشتان در فیلم بالن چقدر با سایر آثار تفاوت دارد؟

تهامی:نگاه این نقش نگاه خاصی است. کاری به مثبت یا منفی بودن این نگاه ندارم اما به هر حال این فرد روال و چرخشی را از سر می گذراند که برای من چالش برانگیز بوده و کاملاً به روز است.

برای حضور در یک پروژه چه معیارهایی دارید؟

تهامی:من تا به حال در انتخاب هایم برای بازیگری بی نهایت دقت کرده ام و سعی داشتم در درجه اول در انتخاب هایم به خودم وفادار بوده و پس از مخاطبان به خودم احترام بگذارم. خوشبختانه بعد از رگ خواب فیلم بالن این احترام را برای مخاطب قائل خواهد شد.

آیا همیشه می شود به خود وفادار بود و به مخاطب احترام گذاشت؟

تهامی:متاسفانه جمله معروف سینما بی رحم است همچنان ادامه داشته و عرض اندام می کند. تاسف دیگر برای اینکه آدم های سینما نه تنها هوای همدیگر را ندارند بلکه زیر پای یکدیگر را خالی می کنند. بالاخره هر بازیگری در برهه ای از زمان باید انتخاب کند و در این راه هیچ تلاش و کمکی از سوی دوستان سینمایی نمی شود تا کارهای خوبی را ارائه دهد.

پس باید گفت فشار سینمای روز گاهی بازیگران را مجبور به قبول یک نقش می کند؟

تهامی:بعضی مواقع پیش می آید که هر بازیگری بر مبنای نیاز مالی کاری را بپذیرد، گاهی اوقات هم بازیگر بعد از رد کردن تعداد زیادی اثر بالاخره برای اینکه از فضای سینما دور نشود بالاخره یکی را می پذیرد.

در سینمای ایران بازیگران از سن حدوداً پنجاه سال به بالا کمتر دیده می شوند و یا کلاً نقشی برای آنها وجود ندارد. این قضیه شما را نمی ترساند؟

تهامی:بله به این موضوع فکر می کنم. امیدوارم سینمای ایران در عرصه فیلمنامه نویسی دچار تغییر و تحولات عمده ای شود و پتانسیل بازیگرانی که یه میانسالی می رسند به هدر نرود. البته من هنوز تا میانسالی فاصله دارم اما این را فراموش نکنیم که دوران بلوغ هر بازیگری بعد از سن پنجاه سالگی است و دقیقاً می تواند بهترین بازی هایش را در همین سن ارائه دهد و حیف است که در سینمای ما این سن دیده نمی شود. وقتی بازیگری بعد از چهل یا پنجاه سال با ایفای یک نقش همه را شگفت زده می کند در بخش فیلمنامه نویسی هم باید بستری برای بروز رسانی بیشتر این تجربه و پتانسیل وجود داشته باشد.

به همین خاطر کار در آثار جوانان را رد نمی کنید؟

تهامی:من همواره با دوستانی که فیلمنامه نویس هستند در رابطه بوده و از ایده های تازه و شخصیت های دیده نشده در سینمای ایران استقبال می کنم زیرا همین شخصیت ها و نقش ها می توانند تاثیری بکر را در سینمای ایران به یادگار بگذارند. به همین علت همیشه از فیلمنامه های نو و ایده های بکر استقبال ویژه ای می کنم.

آیا سینمای ایران آمادگی ایده های نو و نوآوری مورد نظر شما در سینما را دارد؟

تهامی:این را فراموش نکنیم خلق ایده های جدید توسط فیلمنامه نویسان به تهیه کنندگان بستگی دارد. تهیه کنندگان باید محیط و انگیزه مناسب جهت نوشتن اینگونه آثار را در فیلمنامه نویسان به وجود بیاورند. اگر اینگونه آثار حمایت شوند بدون شک تغییر عمده ای در فیلمنامه نویسی کشور ایجاد خواهد شد.

حضور شما در تلویزیون هم همواره رو به رشد بوده و در سریال گمشدگان نقش خوبی را ایفا کردید. نظرتان در مورد تحولات اخیر تلویزیون چیست؟

تهامی:چند وقت پیش در جلسه ای درخصوص ساخت سربال حضور پیدا کردم و خوشبختانه شنیدم که اتفاقات بسیار خوبی برای تلویزیون در راه است و تصمیمات ویژه ای برای ساخت آثار تلویزیونی اتخاذ شده است. من اعتقاد دارم می توان به جای ساخت 200 یا 300 سریال متوسط 50 سریال درجه یک و خوب تولید کرد. همواره و در همه حوزه ها آمار کمی به ساختار تولید صدمه زده است.

زیر تیغ موفق ترین تجربه سریالی شما بوده است. چرا همچنین آثاری تا به این حد ماندگار شده اند؟

تهامی:آثاری مثل زیر تیغ که خود من هم در آن به ایفای نقش پرداختم محصول دغدغه مندی سازندگان اثر بود. دغدغه مندی که از یک سریال اتفاقی تاثیرگزار و به یادماندنی می سازد. خوشبختانه این روزها تلویزیون با همین نگاه به عرصه سریال می نگرد و امیدوارم بالا بودن تولیدات بر کیفیت آثار لطمه ای وارد نکند.

آیا فقط فیلمنامه خوب تمام مشکلات ما را در عرصه سینما حل خواهند کرد؟

تهامی:تولید کردن آثار نیازمند نظارت صحیح و درست است و صرف تولید کردن اتفاقی را حل نمی کند. ما باید بدانیم که چه کسانی تولید آثارمان را بر عهده دارند زیرا تک تک این عوامل در کنار یکدیگر کیفیت یک اثر را تشکیل می دهند. متاسفانه در سالهای اخیر آثاری ساخته شد که به از دست دادن مخاطب منجر شد و حالا برای بازگشت این مخاطب باید تمهیدات درستی در نظر گرفته شود.

تبلیغات بخش عمده این جذب مخاطب را بر عهده دارد. شما نگاه تبلیغات بر آثار سینمایی را چگونه می بینید؟

تهامی:در حال حاضر شبکه های معاند برای به دست آوردن مخاطب هرکاری را انجام می دهند و همین باعث شده تا ما در رقابت سخت تری قرار بگیریم. البته من اعتقاد دارم جذب مخاطب به هر طریقی کاملاً اشتباه است اما نباید چنین مشکلاتی را هم به فراموشی سپرد. ما در عرصه تولیدات آثار داخلی به غیرت، جرات و شهامت نیازمندیم.

چرا در این سالها کم کار شدید؟ عمدی در کار بود یا پیشنهادی نداشتید؟

تهامی:در سالهای اخیر تله فیلم و فیلم های شبکه نمایش خانگی با کیفیت بسیار پایینی عرضه شد و من همواره از دیدن چنین آثاری متاسف می شدم و سعی کردم هیچ وقت در آنها بازی نکنم اما من یک نفر هستم و برای این اتفاق به تصمیمی جمعی نیاز است. من هم می توانستم بگویم که این تولیدات به سمت قهقرا رفته و بگذار در این میان پولی به جیب بزنم اما من هیچ وقت این را نگفتم و نمی پذیرم. خدا می داند تا چه حد از اینگونه آثار پیشنهاد داشتم و نپذیرفتم.

همواره دلیل اول انتخاب آثارتان فیلمنامه بوده است. مگر فیلمنامه خوب این روزها نوشته نمی شود؟

تهامی:هر فیلمنامه برای نگارش به زمان نیاز دارد. من تعجب می کنم که برخی چگونه یک فیلمنامه را در طول یک تا دو ماه می نویسند. در حال حاضر در سطج جهان هم نوشتن فیلمنامه توسط یک فرد رو به منسوخ شدن است و گروهی به یک فیلمنامه منسجم می رسند. ما هم در فیلمنامه نویسی نیازمند این تحول هستیم تا با آثار با کیفیت روبرو شویم.

پس اگر فیلمنامه خوب باشد آن کار را قبول می کنید؟

تهامی:البته یادمان نرود که در گام بعدی فیلمنامه خوب به کارگردان خوب و بعد از آن نیازمند بازیگر توانمند است. فیلمنامه خوب را باید به دست کارگردان کاربلد سپرد چون همه چیز چیدن دکور و میزانسن و دوربین نیست. بازیگر هم در گام بعدی نقش عمده ای دارد و باید برای ایفای یک نقش مسلح به دانش باشد.

به عنوان یک بازیگر چه چیزی را به عنوان یک کمبود اساسی در بازیگری می بینید؟

تهامی:متاسفانه ما در آثار سینمایی وقت کافی برای رسیدن به نقش را به بازیگران نمی دهیم اما در نمونه های جهانی اگر بازیگری بخواهد نقش پیانیست را ایفا کند ماه ها قبل برای آموزش فرستاده می شود تا جایی که در فیلم به هیچ وجه متوجه نمی شویم که او بازیگر است و نقش یک پیانیست را بازی می کند.

در سینمای گیشه محور این روزها، الگوهای مورد نظر شما در حد یک رویا نیست؟ بین این همه فیلم تجاری جایی برای خواسته های شما هست؟

تهامی:متاسفانه سینمای ایران همواره با نگاه گیشه محور روبرو بوده است. سالیان اخیر با تبلیغات خوبی که انجام شد برخی از فیلم های غیر گیشه هم توانستند به فروش خوبی دست پیدا کنند اما نمی دانم چرا سینمای ایران همواره به عنوان سینمایی تجاری شناخته شده است و همه به این سینما نگاه تجاری داشته اند و حتی فیلم های غیر تجاری هم قربانی این برخورد شده اند.

پس کارگردانان حق دارند تن به سینمای تجاری بدهند؟

تهامی:من همیشه مخالف تجاری شدن سینما بوده ام. همواره بحث ما این بوده که برای فیلم های غیرتجاری هم باید تبلیغات خاصی در نظر گرفته شود تا طیف های متنوعی از مخاطب به سینما کشانده شود اما متاسفانه هیچگونه حمایتی از آثار غیر تجاری وجود ندارد و اگر کارگردانی بخواهد در کارنامه خود به دنبال ایده ای خاص و ناب برود باز هم با نگاهی تجاری با فیلم وی برخورد می کنند.

بارها به تبلیغات موثر اشاره کردید. تبلیغات موثر را چگونه توصیف می کنید؟

تهامی:آثار سینمایی ما به تبلیغات نیازمند هستند و نهادها و رسانه های مختلف می توانند در این تبلیغات به فیلم ها کمک کند. به عنوان مثال تلویزیون بهترین بستر برای پخش تبلیغات و تیزرهای آثار است و اگر این اتفاق مداوم و به درستی بیفتد بدون شک استقبال ویژه ای از فیلم ها می شود. سینما، اتفاق ویژه و جذابی است و وقتی ما این جذابیت را از آن بگیریم هیچ چیز از آن باقی نمی ماند. مثلاً در یک تیزر ساده تبلیغاتی ما باید اثری بسازیم که همه از ما راضی باشند و همین تمام جذابیت آن اتفاق را از بین می برد. هیچکسی هم سراغ یک اتفاق بدون جذابیت نخواهد رفت.

در این میان برخی سازندگان تبلیغات را به شبکه های ماهواره ای می سپارند. چرا؟

تهامی:همه می دانند که چه نیت های پلیدی پشت تبلیغات ماهواره ای است اما نباید کار را به جایی برسانیم که تبلیغات ماهواره از تبلیغات داخلی ما برای آثار سینمایی تاثیر بیشتری داشته باشد. این اتفاق درباره یکی از فیلم های اجتماعی سال گذشته افتاد و باعث فروش آن اثر شد.

به گفته اکثر کارشناسان و آمار، سینمای ایران همیشه در نیمه دوم سال افت زیادی در فروش دارد.مشکل کجاست؟

تهامی:یکی از دلایل افت فروش در سینما به بازشدن مدارس در مهرماه بر می گردد. یکی از دیگر مشکلات افت فروش سینمای ایران در نیمه دوم سال عدم برنامه و پخش درست آثار در دو نیمه سال است. به طوری که در نیمه اول سال تمام فیلم هایی که شانس فروش دارند روی پرده می روند و برای نیمه دوم در حق بسیاری از آثار ظلم می شود.

شاید حضور فیلم های کمدی در نیمه اول سال باعث استفبال مخاطب می شوند. اینطور نیست؟

تهامی:در نهایت اینکه چرا باید دوستان تصمیم گیرنده فقط فیلم کمدی را مناسب گیشه می دانند. خوشبختانه ما شاهد بودیم که در همین سال فیلم رگ خواب در نوع سینمای اجتماعی توانست بسیار خوب بفروشد و پرفروش ترین فیلم سینمای اجتماعی سال لقب گیرد. این فیلم ثابت کرد فقط فیلم کمدی قابلیت فروش ندارد و اگر همه چیز درست چیده شود می توان فیلم خوب پرفروش تولید کرد.