کلاهبرداری مشارکت در ساخت
اگر مالک زمین یا یک ساختمان قدیمی هستید و می‌خواهید برای ساخت و ساز آن اقدام کنید اما سرمایه و مهارت کافی ندارید، یا سازنده هستید و پروژه‌های مختلف ساختمانی انجام می‌دهید، قرارداد مشارکت در ساخت بهترین راه برای شروع یک شراکت مطمئن است.
اما نکته مهم اینکه همه قراردادهای مشارکت در ساخت به صورت دقیق و جامع و با در نظر گرفتن نکات حقوقی تنظیم نمی‌شوند و ممکن است مشارکت شما را با چالش‌های متعددی مواجه کنند.
کلاهبرداری مشارکت در ساخت از جمله مهم‌ترین و رایج‌ترین نگرانی‌ها و خطرات در این نوع قرارداد است که با راهکارهایی می‌توان از خطرات آن در امان ماند.
کلاهبرداری مشارکت در ساخت چیست؟
هر رفتار فریب‌کارانه‌ای را نمی‌توان کلاهبرداری نامید. بنابراین در ابتدا لازم است که با تعریف کلاهبرداری و مصادیق کلاهبرداری مشارکت در ساخت آشنا شویم تا در صورت وقوع کلاهبرداری بتوانیم برای اثبات حق و طرح شکایت در دادگاه اقدام کنیم.
البته بهترین و مطمئن‌ترین راه، داشتن یک قرارداد مشارکت در ساخت کامل و جامع است که توسط کارشناسان خبره تهیه و تنظیم شده باشد. این قرارداد می‌تواند شما را از انواع اختلافات غیر قابل پیش‌بینی و کلاهبرداری‌ها در امان نگه دارد.
طبق قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری، در صورتی می‌توانیم از یک شخص به عنوان کلاهبردار شکایت کنیم که این ۳ مورد تحقق پیدا کرده باشد:
۱- سوء نیت
۲- فریب دادن
۳- بردن مال (ربودن مال)
بنابراین شما باید بتوانید در دادگاه ثابت کنید که طرف مقابل قرارداد مشارکت در ساخت، از روی عمد و با سوءنیت، شما را فریب داده و ملک یا سرمایه شما را گرفته است. در ادامه با مصادیقی از کلاهبرداری مشارکت در ساخت آشنا می‌شویم تا آسان‌تر بتوانیم از وقوع آن پیشگیری یا آن را اثبات کنیم.
مصادیق کلاهبرداری مشارکت در ساخت
● ارائه سند جعلی ملک
تصور کنید که به عنوان سازنده، قرارداد مشارکتی را با مالک منعقد کرده و کار ساخت و ساز را آغاز کرده‌اید. اما در حین کار متوجه می‌شوید طرف مقابل با ارائه سند جعلی خود را مالک زمین معرفی کرده بوده و شما را برای امضای قرارداد فریب داده است. اکنون سرمایه و وقت شما از دست رفته است و باید در راهروی دادگاه به دنبال احقاق حق خود باشید!
● پیش فروش ملک به چندین نفر
فرض کنید ملک کلنگی خود را طی انعقاد قرارداد مشارکت در ساخت، با کلی ذوق و شوق به یک سازنده سپرده‌اید تا در پایان کار واحدهای ساختمانی جدیدی را به شما تحویل دهد. اما در آخر کار با واحدهایی مواجه می‌شوید که از سمت سازنده به چندین نفر پیش فروش شده است. البته مسئله پیش فروش ممکن است از سمت مالک نیز باشد و بدون اطلاع سازنده، سهم خود را پیش فروش کند. پس این مورد می‌تواند از مصادیق کلاهبرداری سازنده یا مالک باشد.
این مصادیق تنها دو مورد از رایج‌ترین موارد کلاهبرداری مشارکت در ساخت هستند. خطرات و موارد بسیاری نیز ممکن است اتفاق بیفتد که سرنوشت مشارکت در ساخت شما را نامعلوم کند. در این شرایط باید ماه‌ها و حتی سال‌ها درگیر راهروی دادگاه‌ها شوید تا بتوانید به حق خود برسید.
راهی مطمئن برای پیشگیری از کلاهبرداری مشارکت در ساخت
اگر هنوز قرارداد مشارکت در ساخت را امضا نکرده‌اید، توجه به نکات زیر می‌تواند به شما کمک کند تا از جامع بودن و دقیق بودن قرارداد خود مطمئن شوید. در این صورت می‌توانید با خیالی راحت و بدون نگرانی از کلاهبرداری، آن را امضا کنید.
مهم‌ترین نکات قرارداد مشارکت در ساخت عبارت‌اند از:
● اعتبارسنجی طرفین قرارداد
قسمت عمده‌ای از موفقیت یک قرارداد مشارکت در ساخت بستگی به انتخاب طرف قرارداد دارد. اگر طرف قرارداد به درستی و با شناخت دقیق انتخاب نشود، ممکن است اجرای قرارداد با مشکل مواجه شده و گرفتار دادگاه و مشکلات ناشی از آن شویم. پس برای جلوگیری از فریب و کلاهبرداری، ابتدا طرف مقابل را اعتبارسنجی کرده و سوابق کاری و تخصصی او را بررسی کنید تا اطمینان پیدا کنید که آیا می‌تواند تعهدات قراردادی را اجرا کند؟
● تعیین ضمانت اجرا برای پیش فروش ملک
همانطور که گفته شد، یکی از چالش‌های مهم در قرارداد مشارکت در ساخت این است که ممکن است سازنده یا مالک، پیش از اجرای تعهدات خود و تکمیل و تحویل ساختمان، واحدها را پیش فروش کند. برای پیشگیری از این مشکل، بهتر است حق هرگونه پیش فروش یا انتقال واحدها را تا مدت معینی سلب کنید. یا اینکه ضمانت اجرای دقیقی را تعیین کنید مانند اینکه «مالک/سازنده حق دارد قرارداد مشارکت در ساخت را در این شرایط فسخ کند».
● تعیین ضمانت اجرا برای عدم تحویل ملک توسط سازنده
یکی دیگر از خطرات مشارکت در ساخت، تاخیر یا عدم تحویل ملک توسط سازنده است. برای پیشگیری از این مشکل، تعهدات و ضمانت‌ها را به طور شفاف و دقیق ذکر کنید. تاریخ انجام هر یک از اقدامات را تعیین کرده و برای تاخیر آن‌ها، جریمه و خسارت مشخص کنید.
● زمان‌بندی انتقال مالکیت
از مهم‌ترین دعاوی مشارکت در ساخت در مراجع قضایی، دعوای الزام به تنظیم سند است. برای پیشگیری از این مشکل، بهترین راه‌حل این است که انتقال مالکیت به سازنده را در نمونه قرارداد مشارکت در ساخت به صورت مرحله‌ای در نظر بگیرید. به عنوان مثال آن را در ۳ مرحله‌ی پس از پایان مرحله سفت کاری، پس از تحویل ملک قابل سکونت و پس از دریافت صورت مجلس تفکیکی تقسیم کنید تا متناسب با پیشرفت پروژه، حقوق هر دو طرف قرارداد حفظ شود.
● تعهدات مالک و سازنده
یکی از نکات مهم دیگری که باید در قرارداد مشارکت در ساخت در نظر داشته باشید، مشخص کردن دقیق تعهدات مالک و سازنده است. به دقت ذکر کنید که هر یک از طرفین قرارداد چه تعهدی دارند و این کار را در مقابل چه تعهدی انجام می‌دهند. البته فقط نوشتن تعهدات کافی نیست بلکه ضمانت اجراهای تخلف از آن‌ها هم باید مشخص شود. بنابراین برای پیشگیری و جبران آسیب‌هایی که ممکن است به طرفین وارد شود، ضمانت مالی معتبر و مناسب نیز در نظر بگیرید.
تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت
همانطور که می‌دانید قراردادها باید با در نظر گرفتن نکات قانونی و فنی و به صورت دقیق تنظیم شوند تا در تمامی مراحل بتوانند توافق شما در بر بگیرند. پس برای تنظیم قرارداد مشارکت در ساخت حتما از وکلا و کارشناسان حقوقی کمک بگیرید تا نکات قراردادی را بنا به خواسته و اهداف شما در قرارداد بگنجاند. شما با پرداخت یک هزینه معقول و به‌صرفه در ابتدای کار، علاوه بر اطمینان خاطر در مکتوب کردن خواسته‌های خود و انتظاراتی که از اجرای قرارداد دارید، می‌توانید تضمین‌های مناسب در نظر بگیرید تا در صورت ایجاد هرگونه اختلاف و کلاهبرداری، به سادگی آن را پیگیری کنید.
