طرح توجیهی چیست؟ چگونه یک طرح توجیهی خوب بنویسیم ؟

به بررسی یک ایده سرمایه گذاری و یک طرح کسب و کار از ابعاد مختلف مانند بررسی فنی ، بررسی بازار و ... ، طرح توجیهی(Feasibility Study Report) میگویند.

یکی از کم ریسک ترین راه های تبدیل ایده به کسب و کار استفاده از طرح توجیهی میباشد ، البته طرح توجیهی کاربرد های دیگری مثل دریافت وام و دریافت جواز تاسیس نیز دارد، پس اگر تا به امروز مقاله ای جامع در این موضوع نخوانده اید، این فرصت را از دست ندهید.

در این مقاله از خوندنی آنلاین ، به معرفی کامل طرح توجیهی و اجزای آن خواهیم پرداخت و در انتهای مقاله شما را با شیوه نگارش یک طرح توجیهی آشنا خواهیم کرد . در نظر داشته باشید برای نگارش یک طرح توجیهی مقدماتی ترین کاری که میتوان کرد این است که با تمامی اجزا و بخش های یک طرح توجیهی آشنا شد ، پس در این مقاله با ما همراه باشید تا به صورت جامع با اجزای یک طرح توجیهی کامل آشنا شوید.

پیش تر با مفهوم طرح توجیهی آشنا شدیم ، اما یک طرح توجیهی از سه بخش اصلی تشکیل شده است که ابتدا آن هارا نام میبریم اما در ادامه مقاله به صورت کامل هر کدام را توضیح خواهیم داد و خواهیم گفت که هر کدام از این بخش ها شامل چه سرفصل ها و چه مواردی میباشد.

بخش های اصلی یک طرح توجیهی :

1-تحقیقات بازار(Market Study) : در این بخش از طرح توجیهی ، بازار طرح مورد نظر از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار میگیرد. ( کمبود یا مازاد تولید ، تقاضا ، میزان مصرف ، قیمت و ... )

2-آنالیز مالی(Financial Analysis) : این بخش از طرح توجیهی ، به صورت خلاصه بخش های مالی طرح را تجزیه و تحلیل کرده ، و کمک بزرگی جهت تصمیم گیری برای سرمایه گذاری میکند. به زبان دیگر آنالیز مالی یعنی این طرح ارزش این را دارد که سرمایه گذاری کنیم و وقت مان را پای کار بگذاریم یا خیر!

3-توجیه‌پذیری فنی(Technical Feasibility) : در این بخش از طرح توجیهی همانطور که از نام آن هم پیداست، طرح از نظر فنی که شامل فناوری، تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز، تاسیسات مورد نیاز جهت تولید محصول و ... مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

حالا که به صورت کلی و خلاصه با مهم ترین بخش های طرح توجیهی آشنا شدید ، در ادامه مقاله، به بررسی هر کدام از بخش ها خواهیم پرداخت و همانطور که در مقدمه ذکر شده بود، سرفصل های اصلی هر بخش را به شما معرفی میکنیم.

مطالعات بازار

نخستین بخش مورد بررسی ، مطالعات بازار است : 

یکی از بخش های لازم برای هر طرحی وجود محصولات یا خدمات میباشد، یکی از اهداف طرح توجیهی ، رساندن خدمات یا کالای ما به بازار هدف است، طوری که بازار از آن استقبال کند و پیش از هر چیز ما باید بازار مورد هدف خود را بشناسیم، سپس رقبا را تحلیل و بررسی کنیم، و بعد با استفاده از روش هایی برای خود در بازار جایی پیداکنیم که تمامی موارد ذکر شده باید در یک طرح توجیهی کامل قرار بگیرند ، پس این نکته را فراموش نکنید. از دیگر بخش های مهم بررسی بازار، این است که اگر ما قصد تولید کالایی را داریم ، ابتدا باید میزان تولید در کشور، میزان صادرات در کشور، میزان واردات در کشور و... را هم بدانیم، پس یکی دیگر از بخش های بررسی بازار طرح توجیهی ، شامل این موارد خواهد بود که باید به صورت کامل ذکر شود. دیگر بخشی که در بخش بررسی بازار بسیار حائز اهمیت میباشد ، پیش بینی تقاضا است. پیش بینی تقاضا یکی از بخش های سخت و بسیار مهم در نگارش یک طرح توجیهی است، اما از آنجا که کسب و کار ما دید بلندمدت خواهد داشت، باید در نگارش طرح توجیهی، به این بخش توجه ویژه ای کنیم. اگر نویسنده طرح توجیهی تمامی بخش ها را با دقت نگارش کند اما در این بخش حوصله خرج نکند، از نظر کارشناسان طرح توجیهی، طرح او فاقد اعتبار است.

برای پیش بینی تقاضای بازار در آینده، موارد زیر به ما کمک خواهد کرد:

1- تحلیل آمار و اطلاعات در دسترس

2- بررسی انواع محصولات که عبارتند از کالاهای مصرفی (Commodities)، کالا های واسطه‌ای(Intermediate goods) وکالای سرمایه‌ای (Capital good)

برای پیش بینی تقاضای محصول تولیدی ما در آینده ، روش های مختلفی وجود دارد. در ادامه با انواع این روش ها و شیوه مورد استفاده آنها آشنا میشوید.

روش های پیش بینی تقاضا کالا در آینده :

1- استفاده از روش تداوم روند گذشته 

همانطور که از اسم این روش پیداست، این روش عبارت از است بررسی روند تقاضای محصول در چند سال گذشته. این روش به علت آسانی، مورد استقبال تعداد زیادی از نویسندگان طرح توجیهی قرار گرفته است اما باید این نکته را یادآور شویم که پیش بینی تقاضا در آینده، فقط با این روش به علت پیشرفت های تکنولوژی، تحولات سلیقه ای مردم، تغییر فرهنگ مردم و عوامل دیگری از این دسته ممکن است با خطای زیادی همراه همراه باشد.

2- استفاده روش مصرف سرانه ( Per capita consumption )

یکی دیگر از روش های پیش بینی تقاضا در آینده طرح توجیهی ، استفاده از این روش است. در این روش ابتدا باید مصرف هر فرد در بازار هدف را بررسی کنیم ، سپس با توجه به متوسط نرخ رشد جمعیت و رشد سرانه، میتوانیم تا حدودی تقاضای کالا ( یا خدمات ) خود را در آینده پیش بینی کنیم.

3- استفاده از روش ضریب مصرف ( coefficient of utility )

دیگر روشی که برای پیش بینی تقاضا در آینده در طرح توجیهی کاربرد دارد، استفاده از ضریب مصرف است. این روش تقاضا برای کالا های واسطه ای به منظور تولید سایر محصولات را پیش بینی میکند. با در اختیار داشتن ضرب مصرف یک محصول و پیش بینی تعداد تولید یک کالا، میتوان میزان تقاضای محصول مورد بررسی در طرح توجیهی را پیش بینی کرد. این روش روش مناسبی برای افزایش بازدهی(efficiency) شرکت ها میباشد.

4- استفاده از فرآیند مارکو 

آخرین روش معرفی شده در این بخش روش فرآیند مارکو میباشد که پس از معرفی کامل این روش ، به سراغ بخش برررسی فنی طرح توجیهی خواهیم رفت.

یکی دیگر ازروش های پیشنهادی برای پیش بینی تقاضای محصول مورد نظر در آینده، استفاده از فرآیند مارکو است. البته این روش بیشتر برای محصولات جدید و یا نوعی خاص از محصولات پیشنهاد میشود. روش اجرای این روش عبارت است از نظرسنجی از مصرف کنندگان احتمالی محصول یا گروه درآمدی یا صنایع مصرف کننده محصول و ... که میتواند به صورت پرسشنامه یا مطالعه میدانی و یا دیگر روش های تحقیقاتی اجرا شود.

معرفی بخش دوم : توجیه پذیری فنی طرح توجیهی

توجیه پذیری فنی چیست؟

ابتدا از حضورتان در این بخش از مقاله متشکریم و به شما تبریک میگوییم که بخش قبل را با دقت مطالعه کرده اید، امیدواریم ادامه این مقاله نیز برای شما مفید باشد.

توجیه پذیری فنی طرح توجیهی ، یکی دیگر از بخش های مهم یک طرح توجیهی است.این بخش نخست به قابل اجرا بودن طرح مورد نظر میپردازد و اگر پاسخ مثبت بود، به سراغ روش اجرای طرح میرود که در این بخش تمامی نیازها و پیش نیازها از زمین گرفته تا محوطه سازی و از تاسیسات گرفته تا تجهیزات مورد نیاز را یک به یک معرفی و بررسی خواهد شد. در واقع تمامی سرمایه گذاری ثابت، در این بخش مشخص میشود.

در ادامه این بخش، کلیه مراحل احداث و بهره برداری طرح مورد نظر معرفی خواهد شد و هزینه های سرمایه گذاری که شامل هزینه های ثابت، هزینه های بهره برداری و سرمایه در گردش میباشد، به همراه مستندات به در بانک مورد نظر بررسی میشوند و بانک ها که به نوعی میتوانند شریک شما در کسب و کارتان شوند، پس از مطالعه این بخش ( اگر به طور دقیق نوشته شده باشد) به شما جواب مثبت خواهند داد. البته در نظر داشته باشید که ابتدا توجیه پذیر بودن طرح مد نظرتان باید اثبات شوند.

بخش دیگر توجیه پذیری فنی طرح توجیهی، هزینه های جاری طرح مد نظرتان که شامل هزینه های استخدام نیرو، استهلاک، هزینه تای مربوط به تامین مواد اولیه و ... میشوند را حساب میکند.

اگر به صورت چکیده بخواهیم بگوییم، هدف از این تجزیه و تحلیل ها، پاسخ گویی به سوال طرح من از نظر مالی چگونه است و چه وضعیتی دارد خواهد بود. اما برای پاسخگویی به این سوال سلسله مراتبی وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

1- آیا شبوه های مختلفی برای تولید محصول وجود دارد؟

2- بررسی مجدد رویکردهای تکنولوژیکی

3- بررسی تطابق اثرات جانبی هر روش با مسائل کشوری

4- بررسی هزینه شیوه ها

5- انجام تحقیقات به منظور مطمئن شدن از امکان پذیری فنی

6- انجام مجدد تحقیقات (به علت حساس بودن مسئله)

7-  انجام آنالیز فنی

8- برآورد میزان موجودی موردنیاز

9- برنامه ریزی زمانی  تولید

10- جزئیات روش تولید

11- انتخاب تجهیزات و ابزار مورد نیاز

12- انتخاب روش های حمل و نقل

13- پیش لبینی نیروی انسانی موردنیاز جهت اجرای طرح

14- مشخص کردن محل اجرای طرح

15- طراحی سازمان تولید و تعیین چیدمان تجهیزات تولیدی و غیر تولیدی

16- پیش بینی هزینه‌های ناشی از تجزیه‌وتحلیل فنی

حالا به بخش پایانی این مقاله که بخش پایانی یک طرح توجیهی نیز میباشد میرسیم. در این بخش آنالیز مالی به صورت کامل برای شما توضیح داده خواهد شد. جا دارد بازهم از شما تشکر کنم که وقت خود را در اختیار ما گذاشته اید و به شما تبریک میگویم که در حال آشنایی با مهم ترین گام یک سرمایه گذاری مطمئن هستید.

بخش پایانی : آنالیز مالی ( تجزیه و تحلیل مالی)

تجزیه و تحلیل مالی (آنالیز مالی) طرح توجیهی چیست؟

نوشتن یک طرح توجیهی ، با این هدف نگارش میشود که برای تهیه کننده طرح سوددهی را به همراه بیاورد و به نوعی سود ده بودن سرمایه گذاری اورا تضمین کند. به همین علت میتوان آنالیز مالی طرح توجیهی را به عنوان یکی دیگر از مهم ترین بخش های یک طرح توجیهی نام برد. در بخش آناللیز مالی شاخص های مالی مختلفی صورت میگیرد که به سرمایه گذار یا صاحب کسب و کار کمک میکند تا تصمیم بهتری بگیرند.

یکی از نکات مهم در بخش آنالیز مالی طرح توجیهی ، استفاده کردن از هزینه های تولید ، هزینه های سرمایه گذاری طرح ، صورت گردش دجه نقد ، صورت حساب سود یا زیان و تراز نامه پیش بینی شده میباشد. ما برای این که تست کنیم آیا طرح توجیهی نوشته شده از مطلوبیت مناسبی برخوردار است از رو شیوه میتوانیم استفاده کنیم. این دو شیوه عبارت است از : 

1-آنالیز و بررسی اقتصادی: آنالیز و بررسی اقتصادی به جریان های هزینه و فایده اجتماعی مربوط میشود.

2-بررسی مالی: بررسی مالی به جریان های سود و هزینه از نگاه سرمایه گذار مرتبط میشود.

برای داشتن یک آنالیز مالی موفق، باید مراحلی را سپری کنیم، این مراحل عبارتند از :

-  مشخص کردن منابع موردنیاز طرح توجیهی

- میزان سرمایه‌گذاری ثابت طرح

-  تهیه صورت نقدینگی طرح

-  میزان سرمایه در گردش طرح

-  سنجش سودآوری سرمایه‌گذاری طرح

-  مقدار هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده طرح

- تهیه ترازنامه برای طرح

- تهیه صورت درآمد طرح

- بررسی سودآوری تجاری طرح

- بررسی مالی

طرح های توجیهی با هدف اشتغال زایی، توسعه اقتصادی اشخاص، برنامه ریزی مالی و در نهایت توسعه اقتصادی کشور نگارش و اجرا میشوند. همانطور که در این مقاله خواندید نگارش طرح توجیهی یک کار بسیار پیچیده و نیازمند به سپری کردن دوره های آموزشی بسیار و تجربه بسیار بالا میباشد. بنا بر این توصیه ما این است اگر نیازمند به طرح توجیهی هستید، از شرکت های موجود در این عرصه کمک بخواهید و سفارش نگارش طرح خود را به آنها بسپارید. ما به عنوان دوست و راهنمای شما شرکتی را به شما معرفی کردیم که با بیش از 15 سال تجربه در زمینه نگارش طرح توجیهی، آماده همکاری با شما میباشد، جهت سفارش نوشتن طرح توجیهی به زبان فارسی و زبان انگلیسی  با شماره 09045569258 ( بخش پشتیبانی شرکت freebp.ir) تماس بگیرید و یا به وب سایت این شرکت  به نشانی (www.freebp.ir)مراجعه کنید.

با آرزوی موفقیت برای شما، از همراهی تان متشکریم و برای شما آرزوی موفقیت داریم. به شما بابت خواندن این مقاله تبریک میگوییم و امیدواریم در آینده یکی از کارآفرینان بزرگ کشور عزیزمان ایران شوید.