سیستم عصبی هر انسانی،  اطلاعات را از طریق حواس دریافت و پردازش می­کند. فرد مبتلا به اختلالات پردازش حسی در سازماندهی و واکنش به اطلاعاتی که دریافت می کنند دچار مشکل هستند. محققان این حالت را به یک ترافیک عصبی تشبیه می­کنند که مانع از رسیدن اطلاعات حسی به مقصد مورد نظر در مغز می­گردد. افرادی که دچار اختلال پردازش حسی هستند می‌تواند ببینند، بشنوند و بدنشان را حس کنند اما نمی‌توانند این احساسات را از یکدیگر متمایز کنند، ممکن است این احساسات کمتر برای آنها معنی داشته باشد.  مرکز درمان اختلال پردازش حسی دکتر صابر  باسابقه بالا در حیطه درمان اختلالات حسی کودکان با کادر تخصصی کاردرمان و گفتاردرمانان مجرب و تجهیزات پیشرفته درمانی در شهر تهران مشغول به فعالیت می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) با شماره 09029133536 تماس حاصل فرمایید.

کاردرمانی اختلال یکپارچگی حسی

کاردرمانگران متخصصانی هستند که با کودکان اختلال پردازش حسی کار می‌کنند. روش درمانی به این شکل است که کودکان را درگیر فعالیت‌های بدنی ای می‌کنند که برای تنظیم ورودی حسی آنها طراحی شده است.

در کاردرمانی درمانگر به بررسی ورودی های حسی زیر و تقویت آنها می پردازد :

• لمس
• بینایی
• صدا
• بو
• مزه
• جنبش
• آگاهی از بدن
• کشش گرانش

اختلال حسی در کودکان چیست؟

کودکان مبتلا به اختلال حسی، مشکل هوشبهر ندارند، اما اگر درمان صورت نگیرد، این اختلال مانع از موفقیت تحصیلی و شغلی آنها خواهد شد.علاوه بر این ممکن است فشار ناشی از این اختلال به اضطراب، افسردگی یا مشکلات رفتاری در کودک منجر شود.گاها ممکن است علائم این اختلال با بیش­فعالی اشتباه گرفته شود و به همین علت ارزیابی صحیح کودکان به منظور تشخیص و مداوای صحیح ، بسیار مهم است.

علل اختلال یکپارچگی حسی شناخته­ شده نیستند. ممکن است عوامل محیطی و ژنتیکی هردو به این اختلالات منجر شود.جالب است بدانید که اختلال یکپارچگی حسی ارتباط موثری با سایر مشکلات تکاملی ندارد.

یکپارچگی حسی چیست؟

احساسات، افکار و اعمالی که ما در طول روز تجربه می کنیم بر اساس عملکردهای مغز ما به وجود می آیند. یکپارچگی حسی عبارت از یک فرایند عصبی در خصوص سازماندهی اطلاعاتی که ما از حس‌های مختلف خود کسب می کنیم.

پردازش حسی یا یکپارچگی حسی، عملکرد سیستم عصبی در دریافت اطلاعات اطراف ما می‌باشد، و سازماندهی اطلاعات به صورت معنادار و عمل‌کردن بر اساس آن‌ اطلاعات‌، نتیجه‌ی یکپارچگی حسی می‌باشد. بیشترین رشد این سیستم در دوران خردسالی است و به همین دلیل است که سال‌های اولیه زندگی را دوره‌ی رشد حسی حرکتی می‌نامند.

 درمان مشکلات حسی کودکان

پردازش حسی سالم پیش زمینه لازم برای موفقیت در مدرسه  و زندگی روزمره و ارتباطات است.وقتی سیستم حسی صحیح عمل می‌کند، اطلاعات حسی کامل دریافت، غربال، مورد توجه، پردازش و سپس پاسخ داده می‌شوند و اگر در هریک از این مراحل اختلالی وجود داشته باشد، توانایی یادگیری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

برای درمان لازم است ارزیابی اولیه به صورت دقیق توسط کاردرمانگر با‌تجربه انجام شود. کودکان مبتلا به این مساله از نظر شدت و ضعف علائم با یکدیگر متفاوت هستند و به همین علت درمان کاملا فردی و اختصاصی است. درمان این بیماری یعنی فراهم کردن تحریکات مختلف مورد نیاز کودک به ویژه حس لامسه، عمقی و وستیبولار و افزودن تحریکات بینایی، شنیداری، بویایی و چشایی است.

 بیش حسی در کودکان

در اختلال یکپارچگی حسی اطلاعات حسی به طور کامل پردازش نمی‌شود که خود بر کارایی عملکرد مغز تاثیر می گذارد، زیرا عملکرد مناسب مغز به یکپارچگی خوب حواس بستگی دارد. در واقع مغز پیام‌ها را نمی‌گیرد یا ناقص دریافت می‌کند یا اطلاعات دریافت شده با سایر اطلاعات حسی یکپارچه نیستند. به طور کلی وقتی سیستم حسی در کاربرد و یکپارچه کردن اطلاعات حسی مشکل دارد، اختلال پردازش حسی نامیده می‌شود. در این اختلال ممکن است کودک نسبت به ورودی حسی، حساسیت بیش از حد داشته باشند که بیش حسی گفته می شود..

درمان اختلال پردازش حسی

اولین مرحله درمان اختلال پردازش حسی، ارزیابی دقیق وضعیت کودک است.  درمانگر جهت ارزیابی از تست‌ها و مشاهده دقیق رفتار کودک و صحبت با والدین یا معلم کودک استفاده می‌کند.

متخصصین کاردرمانی مرکز توانبخشی دکتر صابر، فعالیت‌هایی را ارائه می‌کنند تا کودک امنیت و تمرکز بیشتری داشته باشد. این فعالیت‌ها به نحوی طراحی شده‌اند که تماس بدنی زیادی وجود داشته باشد تا بتواند تحریک مناسبی برای کودک ایجاد نمایند. فعالیت‌ها عبارتند از غلتیدن یا پرش روی توپ‌های بزرگ، پریدن درون استخرهای توپ ، پرش روی ترامپولین و چرخیدن در یک زنجیره  محافظت شده و غیره.

تفاوت اختلال یکپارچگی حسی و اوتیسم

اختلال پردازش حسی وضعیتی است که در آن مغز در پاسخ به محرک‌هایی که از طریق حواس دریافت می‌کند دچار مشکل می‌شود. در مقابل اوتیسم یا درخودماندگی نوعی اختلال رشدی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود.

اختلال پردازش حسی و اوتیسم اختلال های جداگانه‌ای هستند. اما ۷۵  درصد کودکان دچار اختلالات طیف اوتیسم اختلال پردازش حسی دارند. علاوه بر اختلال پردازش حسی چندین ویژگی اضافی در کودک مبتلا به اختلال اوتیسم وجود دارد.

کاردرمانی حسی حرکتی

در کاردرمانی حسی دکتر صابر، برای ارزیابی وضعیت مهارت های حسی- حرکتی فرد ابزارهای تخصصی وجود دارد که پس از انجام ارزیابی و تعیین مشکلات به درمان پرداخته می شود.

تسهیل مهارت های حرکتی درشت که از طریق تمریناتی انجام می گیرد که سبب حرکت و تقویت عضلات بزرگ بدن و اندام های مختلف می شوند. برای مثال نشانه های گام برداشتن و یا عبور از مسیرهای مختلف با مانع می باشد.

علائم اختلال یکپارچگی حسی

در این قسمت برخی از علائم مشاهده شده در کودکانی که در پردازش حسی مشکل دارند بررسی می شود :

• نشان دادن واکنش‌های شدید به صدا، لمس و حرکت
• نشان دادن واکنش‌های ضعیف به برخی احساسات خاص مانند زمانی که اسمشان را صدا می زنند.
• توجه نکردن به اطرافیان و محیط اطرافشان
• مشکل در قاعده مندکردن پاسخ‌های رفتاری و احساسی. این افراد کج خلقی می‌کنند، واکنش‌های احساسی می‌دهند، رفتار تهاجمی دارند و زود خسته می‌شوند.
• به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند.
• عادت‌های غذایی نامنظم و محدودی دارند.
• در هنگام مراقبت‌های شخصی و بهداشتی دچار استرس می‌شوند
• عاشق تحرک هستند و مایل‌اند فعالیت‌هایی را انجام دهند که آنها را خسته می‌کند.
• قدرت بدنی کمتری دارند و معمولا از هم‌ سن و سالان خود ضعیف‌ترند.
• تاخیر در مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی.
• مشکل در تغییر روتین روزانه‌ زندگیشان.

 اختلال حسی حرکتی چیست

مهارت حسی حرکتی به دسته ای از مهارت های حرکتی اطلاق می شود که به فرد کمک می کند تا اطلاعات حسی را با شناخت بیشتری درک و پردازش کند و او را قادر می سازد تا با توجه بیشتری بر مهارتهای حرکتی خود و در قالبی روان و هماهنگ با هدف مورد نظر به انجام برساند.

هر انسانی برای زندگی در محیط نیازمند است که به طور صحیح اطلاعات حسی را ابتدا از محیط دریافت، و سپس درک و پردازش کرده و پاسخ حرکتی مناسب را به محرک های موجود دهد. یکی از ملزومات بروز پاسخ حرکتی صحیح از سوی فرد درک صحیح از محرک ها و مهارت حسی حرکتی می باشد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در این زمینه به کودکان اختلال حسی یاری میرساند.