عربستان سرعقل آمد| رابطه ایران و عربستان از نو ساخته می شود

اظهارات ولیعهد سعودی مبنی بر حل اختلاف با ایران، نمایشگر نتایج ۴ دور از گفت‌وگو‌هایی بود که جزئیات آن در رسانه‌ها مطرح نشد، اما حالا واکنش مقامات کشورمان بیانگر چراغ سبز احیای روابط به عربستان است.

قرن نو - گروه سیاسی - کتایون مافی: «« ایران همسایه ما است و ما نمی‌توانیم از هم ر‌هایی یابیم و باید به دنبال راه‌هایی برای همزیستی با یکدیگر باشیم.» این جمله نه از زبان یک مقام کشور دوست بلکه از سوی ولیعهد جنجالی عربستان مطرح شده است.

اخیراً محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی با ارسال سیگنال هایی مثبت به سوی ایران بر حل مسائل و اختلافات با ایران تاکید کرد. بن سلمان از روند مذاکرات بین دو کشور نیز سخن گفته و با بیان اینکه اظهارات بسیاری از مقامات ایران در این گفتگو‌ها شنیده‌ایم که در عربستان سعودی از آن‌ها استقبال می‌کنیم خاطر نشان کرد: به جزئیات این گفتگو‌ها ادامه می‌دهیم. ‌امیدوارم بتوانیم به جایگاهی برسیم که برای هر دو خوب باشد و آینده روشنی برای عربستان سعودی و ایران دارد.

انگیزه عربستان برای مذاکره با ایران

اظهارات ولیعهد سعودی به مذاکرات مستقیمی بر می‌گردد که از سال گذشته در بغداد آغاز شد. اگرچه تا پیش از برگزاری مذاکرات وین طرف سعودی اعلام کرده بود که پیشرفتی در مذاکرات دیده نمی‌شود اما مذاکرات وین کاتالیزوری بود تا انگیزه عربستان را برای همزیستی با ایران افزایش داده و مذاکرات را به سر منزل مقصود هدایت کند.

پیش از این نیز فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی گفته بود با وجود عدم پیشرفت قابل توجه تاکنون، مشتاقانه به دنبال دور پنجم مذاکرات با ایران هستیم.

ولیعهد سعودی پیش‌تر و در ۲۸‌آوریل ۲۰۲۱ در گفت‌وگو با شبکه العربیه هم از برقراری روابط با ایران سخن گفته بود. وی در آن مصاحبه گفته بود: «ایران یک کشور همسایه است، همه ما‌امیدواریم رابطه خوب و متمایزی با ایران برقرار کنیم. ما خواهان آن نیستیم وضعیت در ایران سخت باشد، ما خواهان کامیابی ایران هستیم. » بن‌سلمان با بیان اینکه عربستان‌سعودی به‌دنبال خصومت دائمی با ایران نیست، گفت: «اما هرگونه بهبود در روابط بین دو کشور مشروط به تغییر رفتار ایران خواهد بود. »

واکنش مسئولان کشورمان به اظهارات بن سلمان نیز نشان می‌دهد که ایران نیز خواهان ارتباط مسالمت‌آمیز و دوستانه با عربستان است و در هر دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که بهبود روابط می‌تواند تمرکز بر اهداف بلند مدتشان را افزایش دهد.

واکنش مقامات ایرانی به سیگنال های بن سلمان

به دنبال اظهارات بن سلمان، علی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در یک پیام توئتیری نوشت: حضور فعال و با برنامه ایران در گفت‌وگو‌های دوجانبه با عربستان سعودی به میزبانی عراق، نشأت گرفته از راهبرد اصولی جمهوری اسلامی در زمینه همکاری و مودت با همسایگان است.

حسین‌امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز اظهارات اخیر مقام عالیرتبه عربستان را مبنایی برای نشان دادن تمایل جدید ریاض به پیشبرد مناسبات دوجانبه ارزیابی کرد و اظهار داشت: از آن استقبال می‌کنیم.

یکی به نعل یکی به میخ

دو طرف در اظهارات خود نشان دادند که از سیاست‌های منطقه‌ای خود چشم پوشی نمی‌کنند و منافع خود را نیز در این دور از گفتگو‌ها مد نظر دارند.

به عنوان مثال بن سلمان در ادامه اظهارات اخیر این را هم گفته است که؛«ریاض، رژیم صهیونیستی را دشمن خود نمی‌داند بلکه به عنوان یک متحد بالقوه در بسیاری از منافعی که می‌توان با یکدیگر همکاری کرد نگاه می‌کند، اما برخی از مسائل باید قبل از رسیدن به آن حل شود.»

در اظهارات شمخانی نیز به این نکته توجه شده بود که نباید فراموش کنیم که رژیم صهیونیستی بزرگترین دشمن جهان اسلام و جهان عرب است.

امیر عبداللهیان نیز در این باره یادآور شده بود که ایران در برخی مسائل منطقه دیدگاه‌ها و رویکرد‌های متفاوتی دارد ولی مدیریت اختلاف از سوی طرفین می‌تواند در خدمت منافع دو ملت و همچنین کشور‌های دوست و برادر قرار گیرد.

گفتگوها به نتیجه می رسد؟

تحلیلگران سیاسی بر این باورند که بعد از ۴ دور گفتگو نباید انتظار داشت که همه مشکلات ایران و عربستان حل شود، اما دو کشور می‌توانند با کاهش دامنه تنش‌ها بر تقویت روند عادی‌سازی روابط تمرکز کنند.

آنچه ایران در ارزیابی راهبردی خود می‌خواهد این است که عربستان سعودی از حمایت از طرح‌های چالش آفرین واشنگتن در قبال جمهوری اسلامی به شکلی معنادار عبور کند.

کارشناسان بر این باورند که حضور نمایندگان ایران در مقر سازمان همکاری اسلامی در شهر جده اولین نشانه‌ها از بهبود روابط بعد از بحران ۲۰۱۶ است.